De impact van IoT op de circulaire economie

Na de sterke focus op massaproductie en commercialisatie in de voorgaande decennia, begint de wereld langzaam maar zeker te beseffen dat er zorgvuldiger omgegaan moet worden met onze schaarse resources. Het lijkt een rare paradox: terwijl grondstoffen uitgeput raken en de wereld tot het uiterste gedwongen wordt om ‘bij te blijven’ met onze consumptiedrang, hopen de bergen afval en onbruikbare (rest)materialen zich op. Noodzaak dus voor een duurzame circulaire economie.

Tenzij we natuurlijk hulp inschakelen. We moeten weg van de huidige lineaire economie, waarbij aan het eind van het proces afval en onbruikbare restmaterialen resteren. Zo kan het Internet of Things zowel productenten als consumenten een zetje in de goede richting geven in de totstandkoming van een circulaire economie, waar het meerendeel van afval hergebruikt wordt.

VOORDELEN VAN EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

Bij een circulaire economie worden materialen en bronnen na afloop van een productieproces opnieuw gebruikt aan het begin van hetzelfde proces. Dit vermindert zowel productiekosten als afval substantieel. Ook bevordert het recycling in het algemeen, en draagt het bij aan een beter imago voor een bedrijf. Immers wordt er gewerkt met een duurzamere en groenere productiemethode, waar een positief imago op rust.

Juist nu de aarde aangeeft dat haar bronnen aan het opraken zijn en dit niet eindeloos uitgeput kan blijven worden, is het cruciaal om te werken met een productieproces waarbij er weinig verspilling is, maar voornamelijk hergebruik toegepast wordt.

Een voor de hand liggende toepassing van IoT is al vrij snel zichtbaar: als een dergelijk circulair productiemodel met het internet wordt verbonden, kan er gedurende iedere fase van het proces gemonitord worden wat er gebeurt met ieder gebruikte materiaal.

Gedurende het hele proces wordt data verzameld en doorgestuurd naar een centrale computer, waardoor zo precies inzichtelijk is waar verbetering of aanpassingen vereist zijn om het proces zo efficient mogelijk te houden. Door deze hoge efficiëntie worden daarnaast ook nog eens de kosten drastisch verlaagd en output vergroot. Een triple-win, dus!

VERDUURZAMING

Een belangrijke manier om tot een circulair productieproces te komen, is door middel van verduurzaming. Hierbij worden stappen in het proces zodanig aangepast of bewerkt dat het langer mee blijft gaan.

Ook maakt dit het onderhoudsproces een stuk efficiënter. Reserveonderdelen kunnen tijdig besteld worden, zodat ze voorradig zijn als het nodig is of als duidelijk wordt dat dit onderdeel op zijn eind loopt in een bepaald apparaat. Onderhoudscrew kan effectiever ingepland worden, zeker als ‘noodgevallen’ zoals plotselinge defecten teruggedrongen worden. Zo wordt er steeds meer toegewerkt naar ‘verduurzaming’ van de apparatuur, in plaats van enkel de ‘instandhouding’ ervan.

Product as a Service

Een andere manier om een economie te creëren waarbij duurzaamheid en minimale verspilling voorop staat, is door het invoeren van leasing-modellen. Dit komt op veel punten overeen met het bovengenoemde model van verduurzaming in het productieproces. Met een lease worden producten niet verkocht aan de eindconsument (waarmee de transactie voltooid wordt), maar worden ze ‘uitgeleend’ aan de gebruiker.

Dit kan zowel binnen een productieketen (bijvoorbeeld verhuur van een kraan aan havenbedrijven) als richting de eindconsument (zoals verhuur van een koffiezetter). Zo hoeft er geen duur apparaat of voertuig aangeschaft te worden, maar blijft het eigendom van de producent. Met een hoop voordelen: door het toevoegen van sensoren en IoT functionaliteiten, kan zo’n object continu data doorsturen over de manier waarop het gebruikt wordt.

Daarnaast kan bijgehouden worden wanneer onderhoud of reparaties uitgevoerd moeten worden, of wanneer er een upsell-mogelijkheid nodig is: als de koffiebonen op zijn, kan er automatisch een nieuwe bestelling geplaatst worden. Of als het wasmiddel op is, kan de wasmachine zelf bijbestellen. Allemaal bij dezelfde producent, natuurlijk! Zo kan er gedurende de levenscyclus meer verdiend worden aan relevantie bij-producten, terwijl diezelfde levenscyclus verlengd wordt door kwalitatief onderhoud en kennis van gebruik.

HERGEBRUIK: DE SHARING ECONOMIE

De bovenstaande manieren hangen op een bepaalde manier al samen met hergebruik: zodra een object niet meer nodig is door een bepaalde klant, kan het gemakkelijk – al dan niet via een lease-model – overgaan op een andere klant. Door de uitgebreide kennis van gebruik en levenscyclus, kan dit accurater en efficiënter werken.

Hetzelfde geldt voor slimme manieren om de productie van bepaalde producten te beperken, waarmee dus ook de hoeveelheid waste uit de productie en uiteindelijke disposal verminderd wordt. Kijk bijvoorbeeld naar de drilboor die je in de schuur hebt staan. Of een schuurmachine. Een kettingzaag, of een pomp. Dergelijke apparatuur heeft nagenoeg iedereen wel eens aangeschaft, omdat ze niet direct duur zijn, maar wel handig om in huis te hebben, ‘voor het geval dat’. Dit, terwijl de gemiddelde tijd waarvoor het gedurende zijn levenscyclus gebruikt wordt maximaal een paar uur betreft.

Zonde! Dankzij het IoT kunnen ook dergelijke apparaten met het internet verbonden worden – en opgenomen in een app à la Uber. Eigenaren kunnen hun apparaten aanmelden en een klein bedrag per gebruik opnemen. Bijvoorbeeld voor een grasmaaier. Als iemand in de buurt hetzelfde apparaat nodig heeft, kan hij zo snel gevonden worden. Zo hoeft er niet een identiek product aangeschaft te worden, die na het gebruik weer voor maanden – of zelfs jaren – aan een stuk opgeborgen wordt in de schuur. Sites zoals Peerby en Floow2 faciliteren dit voor respectivelijk de consumenten- en zakelijke markt.

RECYCLING

Daarnaast is er nog het recycling-element. Bepaalde zaken die normaal gezien aan het eind van een productie- of consumptieproces gezien worden als ‘afval’, kunnen nu opnieuw gebruikt worden. De perfecte definitie van het circulaire productieproces, dus. Afval wordt omgezet in een grondstof of een object waar wel weer behoefte aan is in het proces.

Het Internet of Things kan hier aan bijdragen. Een simpel voorbeeld hiervan zijn met sensoren uitgeruste vuilnisbakken. Deze kunnen meten wat de kwaliteit van ieder materiaal is dat er in wordt gegooid, en wat de exacte hoeveelheid ervan is. Zo kan al uitgezocht worden waarvoor het kan dienen. Daarnaast kan het sowieso het recyling-proces efficiënter maken, door bijvoorbeeld enkel vuilniswagens langs te sturen als een vuilnisbak echt vol is, en daarbij de route van een enkele vuilniswagen te optimaliseren en zo tijd en uitstoot te beperken.

Een andere toepassing is die van het automatisch laten vervangen van schadelijke of makkelijk te recyclen onderdelen. Wederom iets wat werkt met het verbinden van een (eind)product met het internet; alleen vertelt het je nu niet wanneer een gerelateerd product (zoals koffiebonen voor een koffiezetter, vaatwastabletten voor een vaatwasser, melk voor je koelkast) op is, maar een onderdeel.

Bijvoorbeeld de batterij. Stel, je laptop is verbonden met het internet, die signaleert dat de batterij vervangen moet worden. Het kan nu een automatisch seintje sturen naar de fabricant om je oude batterij op te halen, en deze direct te vervangen door een nieuwe. Zo voorkom je dat consumenten bepaalde producten – die makkelijk te recyclen zijn – zonder meer weggooien.

IOT AAN DE BASIS VAN DE CIRCULAIRE ECONOMIE

Het moge duidelijk zijn dat IoT een belangrijke rol speelt in het creëren van een werkelijk circulaire economie. Door het verbinden van producten kunnen ze efficiënter gemaakt, gebruikt, en hergebruikt worden. Producten gaan langer mee, worden beter onderhouden, worden nauwer gemonitord, worden continu verbeterd en geoptimaliseerd, en verzamelen eindeloze data over hun prestaties.

Dus, willen we definitief afstappen van lineaire productie en overgaan op de circulaire variant? Dan zal IoT daar één van de belangrijkste drivers in zijn.