Als je iemand een eeuw geleden gevraagd had om zich het jaar 2021 voor te stellen, hadden ze ongetwijfeld de wildste toekomstbeelden bedacht. En waar een gedeelte ervan waarheid is geworden – en dan met name de revolutie veroorzaakt door slimme en verbonden apparatuur en het internet -, zijn andere innovaties nog niet echt op het niveau waar onze voorouders ze inmiddels verwacht hadden. Zoals op het gebied van robotica.
De fantasie die voorgespiegeld werd door kinderseries als de Jetsons was er eentje van vliegende auto’s, ruimtereizen en – jawel – een heuse robot als butler. En alhoewel er wel onlangs enkele miljardairs de ruimte ingeschoten zijn en een aantal prototypes van vliegende auto’s inmiddels in omloop zijn, lopen er nog weinig echt mensachtige robots rond in ons huis.
Wat nog als het grootste lachertje beschouwd zou kunnen worden, is dat er zelfs onder de leiders in de industrie geen consensus is over wát nu precies een robot zou moeten zijn. Zonder duidelijke definitie komt er geen duidelijke oplossing, dat lijkt hier absoluut het geval te zijn. Robotica wordt weliswaar vrij solide omschreven als het programmeren van machines om taken uit te voeren, maar het is onmogelijk om te bepalen waar dit precies begint – én stopt.
Vooralsnog is de industrie blijven hangen op het taakgerichte en wordt er nog vrij weinig geëxperimenteerd met het stukje van kunstmatige intelligentie, wat een robot in staat zou stellen om mensachtige taken uit te voeren. Zo kunnen ze weliswaar bepaalde specifieke problemen oplossen en tot zekere hoogte ‘denken’, maar staat iedere vorm van empathie of een bredere intelligentie nog in minder dan kinderschoenen – eerder in babyslofjes.
Toch worden er wel degelijk steeds slimmere toepassingen ontwikkeld. Of ze nu werken aan een lopende band in de fabriek of verhaaltjes voorlezen aan jonge kinderen, ze vinden langzaam steeds meer hun weg in ons leven. Tijd voor een paar interessante voorbeelden.
Robotica: Slimme robotstofzuigers
Ze staan vooral bekend als producent van de slimme robotstofzuiger Roomba, iets waar het Amerikaanse bedrijf iRobot zich steeds verder in toelegt. Hun laatste brainchild is de Roomba 980, die gebruik maakt van kunstmatige intelligentie om de grootte van een ruimte in te schatten, daarbij obstakels te inventariseren, en de meest efficiënte schoonmaakroute te bepalen.
Dit proces zorgt ervoor dat de nieuwste Roomba praktisch werkt als een zelfstandige schoonmaakunit, die kan bepalen wanneer en waar gestofzuigd moet worden – en hoe deze klus het beste aangepakt kan worden. Zo hoeft er geen mens meer aan te pas te komen. Sterker nog, inmiddels kan de robotstofzuiger via de smart home assistant aangestuurd worden. Al deze vernuftigheden maken Roomba de onbetwiste marktleider.
Mensachtige robots
Ze zijn weliswaar nog niet in staat om écht menselijk over te komen, toch zijn er al bedrijven die hun best doen om robots te bouwen die menselijk gedrag zo goed mogelijk nabootsen. Hanson Robotics is er eentje van, met plannen om robots te bouwen die onmiddellijk toegepast kunnen worden als media persoonlijkheden voor films en series of als animatronics in musea, pretparken en voor research en onderwijsdoeleinden.
Hun prototype hiervan is Sophia, die zichzelf traint in het verbeteren van haar eigen sociale interacties. Ze is een behoorlijke persoonlijkheid die al verschillende malen in de media verschenen is, bijvoorbeeld in een bijzonder spraakmakend fragment met Jimmy Fallon op de Tonight Show.
Dankzij speciale AI-technieken kan Sophia gesproken taal op de juiste wijze gebruiken en de juiste gezichtsuitdrukkingen hierbij toepassen – alles om haar menselijke emoties te kunnen laten nabootsen. Al lijkt het vooralsnog lastig om dit op een wijze te doen die mensen als ‘echt’ ervaren, en niet als overwegend creepy.
Een wat speelsere robot kwam van de week voorbij op het Jeugdjournaal. Robot James wordt ingezet in het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem om kinderen op de afdeling te verwelkomen en hen naar hun bed te begeleiden – en hen gezelschap te houden als ze het even lastig hebben. Een stuk onschuldiger, waarbij het meteen duidelijk is dat het een robot betreft, maar wat mij betreft minstens net zo effectief.
Robotica: AI assistent met persoonlijkheid
Als je lang genoeg omgaat met je Google Home of Alexa, zul je de slimme assistent op een gegeven moment als een extra familielid gaan beschouwen. Niets mis mee. Toch zijn deze assistenten niet écht slim: ze onthouden vrij weinig en zullen op geen enkel moment een eigen persoonlijkheid ontwikkelen, ongeacht de slimme trucjes en woordgrapjes die de fabrikanten erin losgelaten hebben. Maar echte Robotica gaat wat mij betreft een stapje verder…
Neem bijvoorbeeld Olly. Een door het Britse bedrijf Emotech ontworpen AI assistent die zijn persoonlijkheid constant doorontwikkeld. Dit doet het dankzij machine learning algoritmes, wat het slimme systeem in staat stelt om steeds meer in te spelen op de wensen en persoonlijkheid van de eigenaar. Daarbij gebruikt het niet alleen de gesproken instructies, maar ook de toonhoogte van de stem, verbale patronen én gezichtsuitdrukkingen.
Olly kan ook bewegen om zo beter de eigenaar te volgen en in te spelen op diens wensen. Als-ie bijvoorbeeld ziet dat je je hoofd op tafel laat rusten, kan het belangstellend informeren naar je drukke dag en een playlist vol rustgevende muziek voorstellen. Dat ziet er zo uit.
Tesla’s Ongevaarlijke Robot
Ook Tesla is “natuurlijk”. bezig met robotica. Niet alleen qua auto’s. Vorige week kondigde Tesla aan dat ze een ‘geheel ongevaarlijke’ robot op de markt willen brengen. Nu klinkt dat weliswaar, in typische Musk-stijl, wat dramatisch – maar feitelijk niet incorrect. De Tesla robot is ontworpen om allerlei ‘saaie’ taken en klusjes van je over te nemen – en is bedoeld om ‘humanoid’ of mensachtig te zijn.
Je kan ‘m zo bijvoorbeeld in je plaats naar de supermarkt sturen, een pakketje laten wegbrengen, of schroeven laten aandraaien. Met z’n 1,73 meter, 57 kilo en loopsnelheid van 9 km/u en hefvermogen van 20 kilo is er alles aan gedaan om hem zo menselijk mogelijk over te laten komen – terwijl veel al bestaande Tesla technologie gebruikt wordt om hem zo goed mogelijk te laten functioneren.
Denk hierbij aan chips, sensoren en camera’s die ook in de auto’s van de fabrikant gebruikt worden en tot doel hebben om hem zo ‘zelfstandig mogelijk door de wereld te laten navigeren’.
De zogenaamde Tesla Bot komt naar verwachting volgend jaar op de markt. Zet deze datum echter maar met potlood in de agenda: Musk heeft wel vaker de neiging extra optimistisch te zijn met releasedata. Zo werd onlangs nog de introductie van de elektrische vrachtwagen Semi en de pickuptruck Cybertruck uitgesteld. Het blijkt maar des te meer dat ook ons menselijk denken behoorlijk feilbaar is.
