We zijn behoorlijk ver gekomen in de laatste paar decennia. Waar de allereerste auto in 1896 op onze wegen te vinden was, en de eerste pogingen tot aanleg van een heuse autosnelweg pas in 1933 plaatsvonden, zijn we nu echt in een stroomversnelling beland.
De huidige generaties groeien al lang niet meer op met de wegenkaarten in de deur gefrommeld en ruzies op vakanties over wie de kaart moest lezen. En de kans is aanwezig dat zelfs over een decennia of wat de grote borden boven de snelweg, bedoeld om ons in de juiste richting te sturen, al net zo verouderd zullen lijken als dat die wegenkaart nu al is.
Slimme bewegwijzering
Bewegwijzering is een hot topic, zeker nu de hoeveelheid auto’s gestaag blijft groeien. De mogelijkheden voor uitbreiding van ons wegenstelsel is daarentegen een stuk beperkter, wat beleidsmedewerkers nu al uitdaagt om na te denken over alternatieven. Tel daarbij de hoeveelheid slimme auto’s op, die via het internet in staat zijn om informatie op te nemen en te verwerken - en een oplossing komt al snel bovendrijven.
Slimme bewegwijzering kan zomaar ineens ons toekomstbeeld zijn. Het biedt een oplossing voor verkeersproblematiek waarbij auto’s, gebruikers en wegen samenkomen om voor iedereen de meest optimale route - letterlijk en figuurlijk - te plannen.
Navigatie in real-time
In de basis kan dit gezien worden als de ‘standaard’ navigatie, die overigens ook steeds slimmer is - en inmiddels in real-time de meest efficiënte route kan bepalen aan de hand van de huidige drukte. In een wat uitgebreidere vorm is er veel meer mogelijk als dit gekoppeld wordt aan een ‘groter geheel’.
Denk daarbij aan de mogelijkheid die het biedt om bepaalde wegen tijdelijk af te sluiten als de drukte te groot is en omleidingen in te stellen. Tel daarbij features als 3D kaarten, dashboard integratie, zelfrijdende besturingssystemen en slimme matrixborden op, en je krijgt al snel het ideaalbeeld van iedere mobiliteitsprofessional.
Het begint met een integratie van alle auto’s en gebruikers met sensoren in de wegen zelf en een verbinding met het internet. Zo kan een accuraat, realistisch en real-time beeld geschetst worden van de situatie op de wegen - en kan dit op heel veel manieren ingezet worden om doorstroming te verbeteren.
Individuele gebruikers kunnen deze informatie ook ontvangen en aan de hand daarvan hun optimale route kiezen, die de ergste drukte vermijdt. Dit is het huidige ‘reactieve’ model, waarbij als reactie op bijvoorbeeld een file een alternatieve route aangeboden wordt. Nog beter zou een ‘proactief’ model zijn. Hierbij wordt er vroegtijdig gesignaleerd dat het drukker wordt - uit zowel beschikbare historische data en uit metingen van sensoren in de weg - en kan er preventief gehandeld worden.
Inzet flexibele verkeersborden
Zo kom je dus aan het punt van de wegen die tijdelijk afgesloten kunnen worden. ‘Te druk, nu een andere route’ - en dan wordt die nieuwe route uiteraard ook aangeboden via zowel het navigatiesysteem van de gebruiker zelf als via slimme bewegwijzering. Matrixborden kunnen ingezet worden om de optimale snelheid weer te geven waarmee de doorstroming ideaal blijft. Rustig? Dan mag je 130. Drukker? Dan allemaal een stabiele 80 km per uur.
Ook kun je dergelijke borden inzetten om flexibel rijstroken te openen of sluiten, of om op- of afritten tijdelijk te veranderen. Of om een alternatieve route via de borden boven de snelweg aan te geven.
Het voelt een beetje zoals je vroeger wellicht met auto’s speelde, als je een mooie autobaan had. De route wordt bepaald en door alle auto’s die op dat moment op de weg rijden gevolgd; tot blijkt dat die route niet meer optimaal is, waarna het plan weer gewijzigd wordt en weer een nieuwe route gemaakt wordt.
Hiermee haal je een groot stuk van de autonomie van bestuurders weg, dat is inderdaad een onweerlegbaar feit. Mensen vinden het doorgaans niet leuk om verteld te worden wat ze moeten doen, en weinig dingen zijn zo vervelend als een ‘backseat-driver’ die even een alternatieve route mededeelt. Toch is het de enige logische oplossing voor ons fileprobleem. Mensen die denken te weten wat sneller is, of pas op het laatste moment een afslag willen pakken als ze zien dat er file staat. Afsnijroutes die weer voor extra verkeersinfarcten zorgen. Dit alles zorgt juist voor extra chaos en ongelukken op de wegen.
Een-tweetje met slimme auto’s
Hoe makkelijk zou het zijn als je je als bestuurder dus absoluut niet meer druk hoeft te maken over de route, maar dat je blind kan vertrouwen op dat wat je auto en de bewegwijzering je vertellen? Als je simpelweg je bestemming invoert zodra je in je auto stapt, en dat je de rest van de rit alleen maar hoeft op te volgen wat de auto en de signalering boven de weg je vertellen?
Minder stress én een stuk minder drukte op de weg, als je ervan uitgaat dat het systeem altijd kiest voor de opties die verkeersdrukte zoveel mogelijk spreiden en dus de weg voor iedereen begaanbaar houden.
Zeker met de opkomst van slimme, zelfrijdende auto’s kan dit een makkelijk een-tweetje worden. Deze auto’s rijden zelfstandig de route die aangeboden wordt vanuit het systeem en houden daarbij constant de ideale snelheid aan. Zo kan verkeer perfect gestroomlijnd worden en kun je in theorie nog veel meer auto’s kwijt op het huidige asfalt - ze zitten elkaar immers een stuk minder in de weg.
De basis van een slim wegennet
Belangrijke onderdelen van zo’n slim wegennet zijn sensoren, camera’s en voertuigen zelf. Denk aan:
• Signaleren van verstoppingen, waarbij camera’s en sensoren continu de wegen in de gaten houden en de drukte zo op een virtuele kaart inzichtelijk wordt gemaakt en wordt bijgehouden voor de verschillende momenten van de dag.
• Aanpassingen in apparatuur, waarbij gedurende de dag dynamisch kan worden omgegaan met bijvoorbeeld verkeersborden, stoplichten, matrixborden, verkeersborden, busbanen, en slagbomen.
• Verbonden voertuigen, waarbij niet alleen automobilisten maar ook bijvoorbeeld bussen, taxi’s, ambulances en andere hulpdiensten continu in verbinding staan met het ‘virtuele’ wegennet en zo op de optimale route gestuurd kunnen worden.
• (Nood)routes, waarbij er snel uitgeweken kan worden naar een alternatieve route bij opstoppingen of noodsituaties voor de hulpdiensten.
• Slimme bewegwijzering, waarbij matrixborden ingezet worden voor aanpassingen in snelheid, route, omleidingen, regels, of het tonen van algemene boodschappen.
Door deze elementen slim te combineren, kan een wegennet gecreëerd worden dat niet alleen slim en verbonden is, maar dat ook nog eens in staat is om ons fileprobleem duurzaam aan te pakken. Slimme mobiliteit valt of staat immers bij een goede doorstroming - en de middelen om dit te bereiken zijn inmiddels nagenoeg binnen handbereik.
