Velen van ons zullen ongetwijfeld herkennen hoe lastig het is
om de oudere generaties in de familie online te krijgen. Opgegroeid in een tijd waarin de hedendaagse technologie slechts een futuristisch beeld was, en een gezin al als rijk werd gezien als zij een radio bezaten, zijn het internet en smartphones voor hen vaak te onbekend om er echt comfortabel mee te kunnen zijn. Het kan dan ook een flinke opgave zijn om in contact te blijven met opa of oma – met als gevolg de vereenzaming van de ouderen in de maatschappij, zeker nu de ouderenzorg constant onderhevig is aan bezuinigingen. Om maar niet te spreken van het verhoogde risico op slecht aflopende ongelukjes, waarbij de oudere niet in staat is om tijdig hulp in te roepen. Tijd voor de next step in ouderenzorg.
DE SANDWICH-GENERATIE
Een steeds bekender wordend fenomeen is die van de ‘sandwich-generatie’. Dit refereert aan volwassenen die de zorg voor hun ouders moeten combineren met hun dagelijkse verantwoordelijkheden – en het opvoeden van hun eigen kinderen. Deze groep wordt steeds groter door de hogere levensverwachting en de trend waarbij oudere mensen steeds langer zelfstandig wensen te blijven en in hun eigen woning willen blijven wonen.
Overbelast door werk, kinderen en sociale verplichtingen, hebben de meeste mensen simpelweg niet meer de tijd om iedere dag langs te gaan of de telefoon op te pakken. Met als gevolg dat ouderen zich vaak alleen voelen en de laatsten zijn die leuke familienieuwtjes horen, die allang via de app of social media met de rest van de familie gedeeld zijn.
Naast dit element van ‘out-of-touch’ raken, kan de slechte bereikbaarheid van oma ook andere problemen met zich meebrengen. Ouderen die, wederom dankzij de bezuinigingen, bij ziekte, vallen of plotseling onwel raken niet in staat zijn om hulp in te schakelen – en vaak voor lange tijd aan hun lot overgelaten zijn voordat zij gevonden worden.
Dit alles kan enorm stressvol zijn voor zowel de oudere zelf, maar ook voor diens zorgverlenende (klein)kinderen, die naast hun dagelijkse beslommeringen ook constant hun zorgen voor hun oudere familie met zich meedragen. Elk beetje hulp dat zij hierbij kunnen krijgen is dan ook meer dan welkom, iets waar nieuwe technologie hen goed bij kan assisteren.
INTERNET OF THINGS
Een enorme kans voor het Internet of Things, dus: het verbinden van (groot)ouders met het internet om hen beter in de gaten te kunnen houden, beter hun gezondheid en welzijn te kunnen monitoren, en hen op een simpele wijze te verbinden met hun familie en vrienden.
Een modern slim huis zal dan niet enkel je huis veilig houden, je kinderen in de gaten houden en energie besparen. Het kan ook een onmisbaar middel worden in de zorg voor je oudere bloedverwanten. Hoe dan precies, vraag je je af? Daar kunnen we een paar veelbelovende voorbeelden van geven.
VALPARTIJEN IN HUIS
Een van de grootste zorgen van verzorgende (klein)kinderen, zeker wanneer hun (groot)ouder de telefoon niet opneemt, is dat zij een ongeluk in huis hebben gehad en niet in staat zijn om hulp in te schakelen. Vooral een vervelende val kan grote gevolgen hebben.
Valpartijen zijn een van de voornaamste redenen dat mensen boven de 65 jaar in het ziekenhuis belanden met een breuk of andere verwonding. Ruim een kwart van alle ziekenhuisopnames van ouderen is gerelateerd aan een val; en 40% van deze ouderen kan na de opname niet meer zelfstandig wonen. In sommige gevallen kan een dergelijke val zelfs tot de dood leiden.
Het goede nieuws is dat veel van deze valpartijen voorkomen kunnen worden, of dat hulp veel sneller ingeschakeld kan worden na een dergelijk ongelukje. Dit heeft te maken met het juiste schoeisel, goede verlichting, en verwijdering van losse objecten en gevaarlijke kleedjes. Maar ook technologie kan een flink steentje bijdragen.
Zo heeft Active Protective een speciale, slimme riem ontwikkeld. Deze heeft ingebouwde airbags en herkent razendsnel wanneer de drager (dreigt) te vallen. Op dat moment blaast het speciale airbags op die de val dempen – met name in de heupregio, die het gros van de val op zou vangen.
Een andere optie wordt geleverd door Future Shape, een van de aanbieders van zogenaamde slimme vloerbedekking. Door talloze sensoren onder het tapijt kunnen de drukpunten gemeten worden, zodat een duidelijk beeld ontstaat van waar iemand loopt of zit.
Ook onschuldige struikelpartijen en verstappingen kunnen gemeten en in kaart gebracht worden, zodat – voordat een kleine verstapping een potentieel desastreuze val wordt – aanpassingen gemaakt kunnen worden in de inrichting of opstelling in huis. Tegelijkertijd kan deze slimme vloer een noodbericht sturen als het signaleert dat de bewoner gevallen is, zodat hulp direct ingeschakeld kan worden.
ONGELUKJES IN DE KEUKEN
Valpartijen zijn niet het enige gevaar in huis. Zo kan er bij het opruimen of schoonmaken iets van een plank op hun hoofd vallen; of kan er tijdens het koken de vlam in de pan slaan, of kan de oudere zich bezeren aan een warme pan of de kookplaat. Deuren of ramen kunnen per ongeluk niet goed gesloten worden, waardoor ongewenste gasten zich toegang kunnen verschaffen tot de woning.
Alhoewel sommige mensen bezwaar kunnen hebben tegen de privacy-implicaties, kunnen met het internet verbonden camera’s enorme voordelen bieden. Het stelt de verzorger in staat om in real-time te controleren wat er gaande is en zo tijdig in te grijpen als er iets mis is. Om de privacy te waarborgen, kan ingesteld worden dat videobeelden enkel verzonden worden als de sensors rook, gas of herrie signaleren, als er vreemde (of juist geen enkele) bewegingen waargenomen worden, of als de telefoon niet opgenomen wordt.
AFWIJKINGEN IN DAGELIJKSE ROUTINES
Zeker oudere mensen leven vaak nog volgens de 3 R’s: Rust, Reinheid en Regelmaat. Vaak zullen ze dan ook een vast patroon handhaven in hun dagritme, vanaf het moment dat ze opstaan totdat ze weer naar bed gaan. Sensoren kunnen helpen om alle dagelijkse beslommeringen te registreren, zodat exact zichtbaar is wanneer er een afwijking is van het normale patroon.
Zo kunnen sensoren in het bed aangeven wanneer ze blijven liggen en niet tijdig opstaan. Een sensor op de koelkast, koffiezetter of magnetron kan aangeven wanneer ze voor het laatst gegeten of gedronken hebben. Een sensor in de wc of badkamer kan een waarschuwing sturen als ze abnormaal lang in die ruimtes blijven.
Dit systeem heeft als voordeel dat het weinig intrusief is. Je (groot)ouders kunnen hun dagelijkse ritme volgen en genieten van hun privacy. Pas op het moment dat er iets gebeurt wat dusdanig afwijkt van hun normale activiteiten, zal er een waarschuwing verstuurd worden – zodat je contact op kunt nemen om te controleren of alles in orde is.
AUDIO- EN VIDEOLINK MET FAMILIE
Meerdere bedrijven hebben volledig ontwikkelde applicaties op de markt gebracht waarmee het verbinden met opa of oma een stuk makkelijker wordt. Door een directe link met een beeldscherm, of zelfs hun televisie, kan met een enkele druk op de knop een kraakheldere video- en/of audioverbinding tot stand gebracht worden.
Zo kun je direct en persoonlijk praten met je dierbare, en met je eigen ogen en oren zien hoe deze eraan toe is. Belangrijk familienieuws kan snel gedeeld worden, kinderen kunnen voor de camera verschijnen om de dag van hun (over)grootouders levendiger te maken. Met diezelfde druk op de knop kan ook de oudere zelf contact leggen met zijn of haar familie – gewoon om bij te kletsen, of zich minder alleen te voelen.
WEGLOPEN EN VERDWALEN
Met een slim slot kun je, iedere keer als iemand het huis verlaat of binnenkomt, hier een waarschuwing van krijgen. Dit is vooral geschikt voor kwetsbare senioren, waaronder diegenen die lijden aan Alzheimer, dementia of vergeetachtigheid, voor wie het gevaarlijk kan zijn om zelfstandig de straat op te gaan. Daarnaast kun je met zo’n slim slot ook de deur voor hen op slot doen of van het slot afhalen. Als ze regelmatig ’s avonds vergeten de deur goed af te sluiten, kun je bijvoorbeeld een vast tijdstip instellen waarop het slot zichzelf automatisch op slot doet.
Een andere optie voor het volgen van de locatie van de ouderen, is door middel van een GPS tracker. Wederom is dit vooral geschikt voor ouderen die niet of beperkt zonder begeleiding op stap mogen of erg verward kunnen zijn: in real-time kan de locatie bepaald worden, zodat de senior snel weer in veiligheid gebracht kan worden. Hier zijn reeds veel opties voor beschikbaar, die geïntegreerd kunnen worden in een armband of in kleding.
WEARABLES
Over armbanden gesproken: wearables zijn ook een geweldig middel om de gezondheid en het welzijn van de senioren in je leven in de gaten te houden. Zeker in het geval van suikerziekte of een lage – of juist hoge – bloeddruk kan het een erg nuttig middel zijn. Zo kan er een automatisch signaal verstuurd worden naar verzorgers als het bloedsuikerpeil onder een bepaald niveau komt, of als de bloeddruk te hoog of te laag wordt, of bij afwijkende hartritmes. Handig, en potentieel levensreddend.
HULP MET MEDICATIE
Ouderen kunnen een wijd assortiment aan medicijnen hebben, die ze regelmatig moeten innemen. Helaas is de thuiszorg niet altijd aanwezig om dit in de gaten te houden, noch is het altijd een gegeven dat (o)pa stipt op tijd aan zijn pillen denkt.
Door de installatie van een sensor op de deur van het medicijnenkastje kun je eenvoudig via je smartphone in de gaten houden of de medicijnen tijdig ingenomen zijn. Daar houdt het niet mee op: dankzij de slimme app kun je andere manieren instellen om je (groot)ouder eraan te herinneren hun medicatie in te nemen. Denk daarbij aan slimme verlichting die je kunt laten knipperen of van kleur kunt laten veranderen, en die pas weer ‘normaal’ wordt zodra het medicijnkastje geopend is.
EEN EXTRA VEILIG GEVOEL
De mogelijkheden voor het verder beveiligen van de woning en omgeving van een oudere zijn eindeloos, zoals hierboven toegelicht. Daarmee houdt het niet op. Alle toepassingen voor je eigen slimme huis kun je ook kopiëren voor het huis van een (groot)ouder. Denk daarbij aan slimme meters en detectoren, zodat je ervoor kunt zorgen dat er snel ingegrepen wordt bij rookvorming, dat de verwarming juist ingesteld is zodat het niet te warm of te koud is in huis, en kranen niet vergeten worden dicht te draaien.
BETERE ZORG OF SCHENDING VAN PRIVACY?
Alle oplossingen die hierboven genoemd worden, zijn gericht op het aanpakken van een concreet probleem. Men heeft een steeds gejaagder leven, en daarin minder tijd om te zorgen voor zijn of haar dierbaren. Daarom zijn IoT oplossingen zoals bovengenoemde een uitkomst, die zowel senioren veilig houdt en zorgt voor dat kleine beetje extra gemoedsrust voor zijn of haar naasten.
Anderen – en de senioren zullen hier zelf een flinke stem in hebben – zullen met name de privacy bezwaren aanvoeren. Immers, als men zelfstandig wilt wonen, kan men er gevoegelijk vanuit gaan dat ze er niet zo happig op zijn om van alle kanten in de gaten gehouden te worden.
Belangrijk is dus om de duidelijke voordelen van dergelijke IoT systemen te benadrukken en tegelijkertijd de privacy te waarborgen. Bijvoorbeeld door regels in te voeren waarmee enkel direct geobserveerd kan worden in het geval van mogelijke problemen, als de sensoren iets abnormaals waarnemen. De kleine opoffering aan privacy zal hierdoor dubbel en dwars terugbetaald worden met een extra veilig gevoel, voor zowel jijzelf als je dierbaren.
