Wireless dokter, Internet of Things in de gezondheidszorg: smart health

De gezondheidszorg is niet meer wat het geweest is. Waar vroeger een dokter bij je thuis langskwam, of waar je zelf naar je huisarts of het ziekenhuis moest gaan om erachter te komen wat er aan de hand is, is dat lang niet altijd meer nodig. Dat is de nieuwe wereld van Smart Health.

Steeds meer mensen lopen rond met smartphones of smartwatches die je hartslag in de gaten houden, of je bloeddruk. Hoeveel je loopt, hoe lang je stilzit, en wat je allemaal binnenkrijgt aan eten en drinken. Ook kun je via allerlei apps en websites op afstand in contact komen met een medische professional.

Niet iedereen is hier even blij mee. De gemiddelde huisarts ergert zich groen en geel aan de mensen die al met hun eigen kant-en-klare lijstje met symptomen – inclusief diagnose! – bij hem langskomen en behandeling of medicijnen voor de zelf-gediagnosticeerde kwaal eisen. Vaak hebben deze patiënten zichzelf al zo overtuigd van de resultaten van hun middagje Googlen, dat de jarenlange opleiding en ervaring van de arts geen invloed meer lijken te hebben.

Echter begint ook de medische industrie steeds meer te beseffen dat ze beter met deze smart health trend mee kunnen varen in plaats van er tegenin blijven te gaan. Daarom beginnen doktoren, ziekenhuizen en andere medische professionals steeds meer mee te denken met IoT oplossingen die hun vakgebied – en de behandelkwaliteit van de patiënt – kunnen verbeteren.

HARTMONITOR APP

Zo was er onlangs aandacht in het nieuws voor het Diakonessenhuis in Utrecht. Daar werd voor de eerste keer in Nederland een hartmonitor in een patiënte geïmplementeerd; die in direct contact staat met een smartphone app. Met deze hartmonitor proberen haar doktoren de oorzaak van haar hartklachten te achterhalen.

Een voordeel van deze variant, verbonden met de app, is dat de patiënt zelf geen afstandsbediening of ander kastje bij zich hoeft te dragen. De gegevens die het apparaatje opneemt, worden direct doorgestuurd naar de smartphone. Zo kan deze dame ook zelf de app openen als zij iets afwijkends voelt, om te kijken wat er speelt.

Tegelijkertijd wordt al deze data aan het eind van elke dag doorgestuurd naar de specialisten van het ziekenhuis, die het vervolgens grondig analyseren. Dit brengt al direct de twee grote voordelen van zo’n IoT oplossing in de gezondheidszorg met zich mee: ten eerste wordt de data ‘real-time’ doorgestuurd, waardoor snellere actie ondernomen kan worden; en ten tweede vraagt het veel minder directe inspanning en moeite van de patiënt zelf, die zo geheel op afstand zichzelf (kan laten) monitoren.

ANDERE INTERNET OF THINGS OPLOSSINGEN

Dit is een opvallende, maar zeker niet unieke oplossing die op dit moment in onze gezondheidszorg wordt doorgevoerd. Professionals werken hard aan allerlei nieuwe tools en trucs voor de diagnose of behandeling – waarbij het internet een cruciale rol speelt. Zeker met de vergrijzende bevolking én de afname van het aantal handen per bed, kan het IoT met smart health een gedeelte van deze overbelaste zorg overnemen.

IOT VOOR DE EERSTE HULP

Op dit moment zijn een aantal enorm interessante projecten gaande, die dit hopen te bereiken. Zo veroveren slimme EHBO koffers een steeds groter deel van de markt. Deze kunnen bijhouden én doorgeven op welk moment de verzegeling doorbroken is; en aangeven wanneer bepaalde voorraden erin aangevuld moeten worden.

Sommigen ervan zijn zelfs aan het experimenteren met slimme verlichting, die aangaat met het openen van de doos – om zo voldoende licht te garanderen – en geven een signaal af richting hulpdiensten. Zo hoef je niet meer te twijfelen tussen het verlenen van eerste hulp of het bellen van het alarmnummer: met het verlenen van die eerste hulp, gaat er direct een belletje af bij de alarmcentrale!

Niet alleen de koffer is slim, ook de inhoud ervan kan als IoT toepassing gezien worden. Wat dacht je van slim verband, of slimme pleisters? Deze kunnen van allerlei minuscule sensoren voorzien worden, die onder andere vochtigheid en huidherstel meten. Zo kan een dergelijke pleister een signaal versturen wanneer-ie vervangen moet worden, of in hoeverre de wond eronder al aan het genezen is.

Eerste hulp kan ook op een andere manier slimmer gemaakt worden. Zo zijn eerste hulp drones een enorme uitkomst voor afgelegen plekken, waar een ambulance niet (zo snel) kan komen. Denk hierbij aan ongelukken tijdens het bergbeklimmen of in een afgelegen natuurgebied. Of iemand die onwel wordt in een afgelegen plek.

Dergelijke drones kunnen de benodigde medische apparatuur alvast vooruit brengen, daarmee waardevolle tijd besparend. Zo kan een patiënt al behandeld worden voordat medische hulp arriveert; eventueel op afstand ondersteund door diezelfde medische professionals, die met de in de drone ingebouwde camera of microfoon aanwijzingen kunnen geven.

INTERNET OF THINGS  IN HET ZIEKENHUIS

In het ziekenhuis wordt de efficiëntie van dokters en verpleegsters ook verhoogd, dankzij het Internet of Things. Zo zullen de mappen en papieren in elke kamer, waarin de toestand van de patiënt bijgehouden wordt, steeds meer vervangen worden door elektronische dossiers, toegankelijk via tablets en andere smart devices.

Deze houden automatisch bij wat voor een medicatie de patiënt binnenkrijgt, kunnen scans en foto’s opslaan, en sturen real-time informatie door naar het lab of de behandelende arts. Die vervolgens met een druk op de knop het infuus zo kan afstellen dat er tijdelijk meer of minder medicatie gegeven wordt.

Weg met de eindeloze rondes, waarbij de dokter bij ieder bed een map moet doornemen – vaak niet eens wetend of alle informatie er echt wel correct in opgenomen is, en of er niet een menselijke fout is gemaakt bij het opschrijven ervan. De dokter kan nu via smart health devices in real-time alerts ontvangen als er iets verandert in de situatie van een patiënt – of als zijn hulp of expertise vereist is.

Dit kan nog verder verrijkt worden door bijvoorbeeld sensoren in of op het ziekenhuisbed, die meten wat bijvoorbeeld iemands temperatuur is; en hoe vochtig het beddengoed is. Sensoren in het toilet kunnen gegevens over iemands urine of uitwerpselen registreren; en deze waardevolle data toevoegen aan diens dossier.

INTERNET OF THINGS  VOOR JE DAGELIJKSE GEZONDHEID

Ook buiten het ziekenhuis kun je jezelf in de gaten (laten) houden. Zo worden slimme wearables ook alleen maar slimmer en slimmer. Niet alleen houden ze nu al je levensstijl en je stresspeil bij, er zijn ook modellen onderweg die, onder andere, je bloeddruk en je hartritme monitoren.

Op het moment dat deze waardes te afwijkend worden, wordt er een signaal verzonden naar zowel de drager van het apparaat als naar het ziekenhuis.

Vooral voor diabetici is het belangrijk om te allen tijde te weten wat hun bloedsuikerpeil is. Nu moeten mensen vaak zichzelf nog vervelende prikken toedienen om daarachter te komen; maar moderne systemen hebben het tot hun missie gemaakt om dit alles te automatiseren. Zo kan een slimme insulinepomp niet alleen constant het bloedsuikerpeil meten; maar kan het daar ook direct naar handelen: bijvoorbeeld door de juiste hoeveelheid insuline op het juiste moment toe te dienen.

Zonder dat de gebruiker daar ook maar iets voor hoeft te doen! Sterker nog, ze zullen zich er soms niet eens van bewust zijn. Het slimme systeem neemt zo alle meet-en-eet zorg uit handen. Iets wat natuurlijk de kwaliteit van leven van een diabetici ontzettend verhoogd.

INTERNET OF THINGS IN DE OUDERENZORG

Met name voor bejaardenhuizen wordt er steeds meer gekeken naar manieren om de gezondheid van de bewoners op een effectieve manier te monitoren. Niet alleen zijn er steeds minder verzorgers per bewoner, ook de maatschappelijke trend waarbij (klein)kinderen steeds minder vaak op bezoek komen, leidt ertoe dat bejaarden voor steeds langere periodes alleen zullen zijn.

Een nare val of een ander ongeluk kan er dus toe leiden dat het uren duurt voor hulp arriveert. Wat soms al te laat kan zijn! Natuurlijk zijn er ook hiervoor de wearables, die doorgeven wat de activiteit en de belangrijke waardes van iemand zijn.

Maar had je ook al eens gedacht aan een slimme vloerbedekking, die in hun flatjes en woningen geplaatst kan worden? Een dergelijke slimme vloerbedekking kan aangeven én doorgeven wanneer iemand valt, bijvoorbeeld door een ongeluk of omdat ze onwel zijn geworden. Dan gaat er direct een alarmsignaal af, en kan er direct hulp ingeschakeld worden – wat de overlevingskans vele malen vergroot.

GEVAREN VAN SMART HEALTH  IN DE ZORG

Dit klinkt allemaal geweldig: dankzij het Internet of Things kunnen we onze gezondheid nog beter monitoren, en kan er sneller ingegrepen worden als er echt iets mis is. Veel mensen zetten er echter ook hun vraagtekens bij, waardoor het nog niet zo snel groeit als dat het wel zou moeten kunnen.

In de eerste plaats is er het kostenargument: vaak zijn dergelijke innovaties nu nog te duur; en worden ze niet (volledig) vergoed door verzekeraars. Daardoor is de stap soms nog iets te groot.

Daar komt bij, als tweede gevaar, dat men vreest voor het ‘verliezen van de menselijke touch’. Nu zitten sommige ouderen al dagenlang alleen op hun kamer; dat zal zeker niet verbeteren als ze volledig op afstand in de gaten gehouden kunnen worden. Of de vaak angstige patiënten in het ziekenhuis, die reikhalzend uitkijken naar de ronde van de dokter – gewoon omdat ze gerustgesteld willen worden door een ervaren, kalm gezicht die hen vertelt wat er speelt en wat er gaat gebeuren. Wat nu als die dokter nu ineens kilometers weg blijkt te zitten, met een tablet in zijn kantoortje, en vandaaruit medicatie aanstuurt en testen afneemt?

Een laatste gevaar dat vaak genoemd wordt, is de veiligheid van dit alles. Men is – zeker niet zonder reden – vaak bezorgd om de veiligheid van alles wat zich ‘online’ afspeelt. Hackers en cyberaanvallen maken ons angstig om onze privacy; en verhalen over identity theft zorgen ervoor dat we minder van ‘ons’ online willen hebben.

Wat nu als je hart aangestuurd wordt via een pacemaker die in contact staat met het internet? Of als de infuuspomp naast je in het ziekenhuis bediend wordt via een app? Kwaadwillenden die een dergelijk systeem hacken, zouden zo je behandeling kunnen veranderen – of valse data invoeren, waardoor de ware metingen niet overeen komen met de werkelijkheid.

TEGENARGUMENTEN VAN SMART HEALTH: EFFICIËNTER EN BETER

In werkelijkheid is veiligheid en data-security prioriteit nummer 1 bij de ontwikkelaars van al deze IoT applicaties. Zij snappen maar al te goed dat 1 beveiligings-gerelateerd fiasco kan leiden tot een directe en onvermijdelijke ondergang van hun business. Daarom worden er enorme investeringen gedaan in de beveiliging en opslag van persoonlijke gegevens, gezondheidsdata en real-life ‘verbindingen’ tussen dokter en patiënt.

Ook het argument dat er minder persoonlijke aandacht zal zijn, krijgt meer dan voldoende aandacht in de implementatie van dergelijke systemen. Feit blijft dat de IoT systemen met name monitoren en aanpassen. Diagnostisering, evenals medische ingrepen en verzorging van de patiënten blijven menselijke taken die niet door de systemen overgenomen kunnen worden. De systemen zijn bedoeld om te ondersteunen en tijdrovende klussen uit handen te nemen. Zo komt er meer tijd vrij voor de hoofdzaak: het behandelen, verzorgen en/of genezen van patiënten.

Juist daarom is het belangrijk dat in de komende jaren de nadruk gelegd blijft worden op de veiligheid én waarde van dergelijke systemen. Ze zijn niet bedoeld om de menselijkheid uit de gezondheidszorg te halen: maar om de zorg voor iedereen efficiënter en toegankelijker te maken. Met als uiteindelijke doel om je zo snel mogelijk weer op de been te hebben!

Dat is het beoogde resultaat van Smart Health!