De meeste mensen denken bij robotica, robots, meteen aan de iconische figuren uit de popcultuur. R2D2, C-3PO en BB8 uit Star Wars, Data uit Star Trek, Optimus Prime en Megatron uit de Transformers, Wall-E, RoboCop, of Rosie uit de Jetsons: in de basis zijn al deze (jeugd)idolen allemaal robots.
Robotica, oftewel de studie en toepassing van robots en robotachtigen in ons dagelijks leven om processen te versnellen en optimaliseren, is echter niet alleen een hot item in boeken en films. Ook in het ‘echte leven’ worden hier steeds meer toepassingen binnen geïntroduceerd.
De term ‘robot’ werd al zo vroeg gebruikt als in 1920, toen de Tsjech Karel Capek in een toneelstuk de term toepaste. Het was een afgeleide van de Tsjechische woorden ‘robota’, oftewel verplicht werk, en ‘robotník’, oftewel een persoon die zulk werk moet doen.
In de allereerste uitwerkingen van het concept ‘robot’ was de betekenis dan ook vrij duidelijk. Het werd omschreven als een machine die sterk op een mens lijkt en/of in staat is om routinetaken uit te voeren zodra hiertoe opdracht wordt gegeven; of die automatisch een menselijk overkomende handeling kan imiteren of toepassen.
De eerste concrete toepassingen en innovaties op het vlak van robotica verschenen in de tweede helft van de twintigste eeuw steeds meer op het toneel. Zo werd de eerste digitale en programmeerbare robot, de Unimate, al in 1961 geïnstalleerd. Zijn taak was om hete stukken metaal uit een machine te tillen en op te stapelen – een gevaarlijk en zwaar klusje, wat het erg geschikt maakte voor overname door een machine.
Sindsdien kwamen er steeds meer commerciële en industriële robots op de markt, elk van hen in staat om repetitieve taken goedkoper, accurater en betrouwbaarder uit te voeren dan mensen of eerdere robot-versies.
Vooral voor taken die te gevaarlijk, saai of vies zijn, zijn robots een enorme uitkomst. De industriesector is zich hier al goed van bewust, en zet inmiddels robots in voor taken in fabricage, montage, massaproductie, verpakking, delving van grondstoffen en transport. Vaak leidt dit niet alleen tot een veiligere, schoonere en goedkopere productie, maar ook tot een hogere effectiviteit en kwaliteit.
De industrie is niet de enige sector die reeds de potentie van robots in heeft gezien voor het uitvoeren van allerhande taken. Zo heeft het reeds tot vele doorbraken geleid in onder meer de verkenning van onze eigen aarde en de ruimte; maar ook in precisie-chirurgie, waarbij operaties mogelijk worden die eerst nog niet of met heel veel risico uitgevoerd konden worden.
Een andere toepassing van robots kan gevonden worden in het leger, waar steeds meer robots ingezet worden voor gevaarlijke taken: zoals verkenningen door middel van robots of drones, accuratere besturing van wapens, en het onschadelijk maken van bommen, wapens en landmijnen.
TOEPASSINGEN VAN ROBOTICA
Een Data of R2D2 – intelligente wezens die op breed vlak inzetbaar zijn – zul je nog niet zo snel tegenkomen in de ‘echte’ wereld. Prototypes van dergelijke modellen zijn weliswaar in ontwikkeling, maar zijn nog verre van perfect. De realiteit is dat op dit moment robots nog met name worden ingezet voor specifieke taken.
Zo zal een robot die ontworpen is voor lopendebandwerk, niet snel voor andere toepassingen ingezet kunnen worden. Dit maakt dat er veel sub-soorten worden onderscheiden, die aangeven in welk specifieke vakgebied een robot ingezet kan worden: ‘lopende band robots’ voor aan de lopende band, ‘lasrobots’ voor laswerkzaamheden, en ‘zware last robots’ voor taken die betrekking hebben op til- en hefwerkzaamheden.
Daar houdt het niet op. Naast deze grove indeling in industrie-groepen, zijn er nog meer subcategorieën van robots. Wat dacht je van:
- Militaire robots (voor het uitvoeren van gevaarlijke missies)
- Hijskraan robots (voor het optillen van zware lasten)
- Herder robots (voor het bij elkaar houden van een kudde)
- Ziekenhuis robots (voor schoonmaak, receptie, bewegwijzering)
- Keuken robots (voor bediening, koken en afruimen)
- Vechtrobots (voor entertainment en gokken)
- Nucleaire robots (voor gebruik in besmette omgevingen)
- Landbouw robots (voor maaien, zaaien, oogsten, mesten)
- Huishoud robots (voor schoonmaken en huishoudelijke klusjes)
- Klus robot (voor hameren, lassen, slopen en boren)
- Veiligheidsrobot (voor oppassen op kinderen, surveillance en toezicht)
- Medische/chirurgie robots (voor gecompliceerde operaties)
- Astronaut robots (voor ruimtevaart, bodemonderzoek)
- Nanorobots (minuscuul kleine robots voor allerhande toepassingen)
De toepassingen zijn dus al behoorlijk uitgewerkt, elk van deze unieke robots kan zich bepaalde eigenschappen, technieken of automatismes aanleren om uiteindelijk de taak minstens net zo goed, dan wel beter dan een mens uit te voeren.
En droom je er toch stiekem van om je eigen C-3PO te hebben die dit alles kan doen en tegelijkertijd je beste vriend kan worden? Dan ben je helaas vooralsnog veroordeeld tot je favoriete sci-fi films en series.
