Het is al geen verrassing meer dat veel Internet of Things applicaties nog in grotere steden uitgerold worden. Enkele maanden geleden schreef ik al een blog over de verregaande integratie van sensoren en IoT platforms binnen het Rotterdamse Havenbedrijf, bedoeld om het steeds drukker wordende verkeer op de waterwegen in en om de grootste haven van Europa in goede banen te leiden. Al is deze Zuid Hollandse stad ook op andere vlakken innovatief te noemen. Over de jaren is Rotterdam uitgegroeid tot een ware innovatie-hub, die start-ups van over de hele wereld trekt met een aantrekkelijk ondernemersklimaat en voldoende speelruimte in zowel haar binnenstad als in de omringende wijken en deelgemeentes. Daarom deze blog over Smart City Rotterdam innitiatieven.
De slimme watertaxi
Zo bracht KPN afgelopen week naar buiten dat ze werken aan een slimme, autonome watertaxi die passagiers over de nieuwe Maas vervoerd – zonder dat daar nog bestuurders voor nodig zijn. Inmiddels is hiertoe een pilot opgestart, die tot doel heeft om binnen een aantal jaar definitief deze door kunstmatige intelligentie en IoT aangestuurde vaartuigen op het water te krijgen. Zo kunnen passagiers bij het instappen hun keuze voor de bestemming maken en van daaruit via de snelste en veiligste route vervoerd worden.
Binnen de pilot worden nu nauwkeurig routes en de gemaakte manoeuvres van de watertaxi verzameld, die uiteindelijk tot doel hebben om een slim systeem te ‘leren’ hoe om te gaan met bepaalde situaties. Dankzij dergelijke inzichten zal, zo is de verwachting van KPN, het vaartuig uiteindelijk volledig autonoom bestuurd worden – hierbij het watervervoer veiliger en efficiënter makend.
Benieuwd? Als onderdeel van de pilot is de eerste watertaxi al operationeel voor passagiers, mogelijk gemaakt door een samenwerking van KPN met de gemeente Rotterdam, Spring Holding (het bedrijf achter Watertaxi Rotterdam) en Captain AI, de softwareontwikkelaar. Al zal er voorlopig nog wel een fysieke kapitein aan boord zijn.
Als een rasechte Nederlandse stad is Rotterdam niet vreemd van een flink aantal fietsers die haar straatbeeld sieren. Ook voor deze trouwe tweewielers ligt er voldoende ruimte om te innoveren met allerhande toepassingen. Zo is Rotterdam actief bezig met het optimaliseren van haar fietspaden – niet alleen om fietsers de meest comfortabele, rustigste en/of veiligste route aan te kunnen bieden, maar ook om zelf snel in te kunnen grijpen als er bijvoorbeeld een probleem is met het wegdek of er oponthoud lijkt te zijn.
De slimme fietspaden
Een onderdeel hiervan zijn fietspaden die letterlijk energie opwekken door de wind van voorbijrazende fietsers of voorzien zijn van een wegdek dat bestaat uit minuscule zonnepanelen. Of fietspaden gemaakt van volledig gerecycled plastic, voorzien van slimme verlichting, die alleen aanschiet zodra er een fietser in de buurt wordt gesignaleerd. Ook maken slimme fietspaden zogenaamde ‘groene golven’ voor fietsers mogelijk, waarbij stoplichten anticiperen op zijn of haar aankomst en alvast de doorgang garanderen.
Om dergelijke systemen te voeden, zijn allerhande sensoren nodig die niet alleen verbonden zijn met de verlichting en het fietspad zelf, maar ook bijvoorbeeld met (slimme) fietsen. Zo kan een stuk wegdek dat extreem bobbelig is alarmbelletjes laten afgaan bij de onderhoudsdienst, die weet dat het het wegdek misschien aan wat vernieuwing toe is.
Tegelijkertijd kunnen dergelijke sensoren via een slim radarsystemen gebruikt worden om bij oversteekplaatsen auto’s te waarschuwen dat er fietsers kunnen oversteken – bijvoorbeeld door oplichtende ledlampen in het wegdek (een systeem waar Bike Scout inmiddels mee experimenteert in de buurt van Leidschendam).
De slimme regenradar
Een veelbesproken initiatief is de Rotterdamse regenradar. Dit systeem werkt feitelijk net zoals buienradar, maar dan veel lokaler én accurater. Op straatniveau kan per minuut de hoeveelheid neerslag gemeten worden – en voorspeld worden dat er nog aan zit te komen. Niet alleen regen, maar ook motregen, hagel en sneeuw kunnen zo effectief gemeten en voorspeld worden.
Alhoewel het systeem al sinds 2015 bestaat, worden er sinds een jaar meer functionaliteiten toegevoegd. Slimme software heeft een bulk aan metingen omgezet naar een model van neerslagvoorspelling; en voorziet in een accurate en tijdige overzetting van deze informatie naar alle relevante partijen.
Dit kan een inwoner zijn die zich afvraagt of hij de paraplu mee moet nemen voor het loopje naar de supermarkt, maar ook een (gemeentelijke) instantie die direct of indirect belang heeft bij accurate metingen en voorspellingen van neerslag. Denk aan de waterschappen, die hiermee beter het regionale waterbeheer kunnen afstemmen op de huidige omstandigheden. Of de onderhoudsdiensten, die knelpunten in de afvoer van regenwater kunnen signaleren en maatregelen kunnen treffen om dit snel op te lossen.
De slimme raffinaderij
Eind vorig jaar hebben KPN en Shell in samenwerking met een aantal andere partijen een zogenaamde 5G-proeftuin gestart in een raffinaderij in Pernis, bedoeld om een breed aanbod aan industriële IoT-toepassingen te testen. Zo wordt er op het terrein gewerkt met ‘snuffelrobots’, die automatisch inspecties moeten uitvoeren van de raffinaderij-werkzaamheden om tijdig en accuraat gaslekken op te sporen.
Ook wordt er geëxperimenteerd met toepassingen die voorspellend onderhoud mogelijk kunnen maken van de ca. 160.000 km aan leidingen onder het terrein, dankzij UHD camera’s en machine learning toepassingen die afwijkingen of bijzonderheden herkennen en de situatie ter plekke nauwkeurig in kaart kunnen brengen.
Daarnaast wordt er gewerkt met een slimme 5G helm, die handmatig onderhoud sneller en beter maakt: Shell engineers dragen deze 5G helm, die beeld en geluid zendt naar experts op afstand. Zo kan in nagenoeg real-time bepaald worden wat bij een bepaald probleem de optimale aanpak is.
Om dit alles in goede banen te leiden, spelen sensoren en geavanceerde machine learning software een belangrijke rol. Aldus Jos van Winsen, General Manager van Shell Pernis: “We verwachten met nieuwe digitale technologieën veel te bereiken op het gebied van betrouwbaarheid en efficiëntie en zo onze industrie nog veiliger te maken”.
Smart City Rotterdam richting de toekomst
Waar de eerste nominatie als ‘slimme stad’ wellicht nog wat verrassend was voor vriend en vijand, is er inmiddels een uitgebreide strategie ontwikkeld die de stad ook in de toekomst innovatief en vooruitstrevend moet houden. Aan de belangrijkste vereiste hiervoor, de steun van de gemeente zelf om de stad in te durven richten als een proeftuin, is inmiddels ruimschoots voldaan. De vruchten van het toestaan van IoT experimenten en het in de stad uitrollen van slimme toepassingen zullen dan ook in de komende decennia zeker nog geplukt kunnen worden; terwijl Rotterdam niet alleen op administratief en industrieel vlak, maar ook zeker op het gebied van leefbaarheid, steeds aantrekkelijker zal worden. Met recht dus Smart City Rotterdam!
