Smart City concepten faciliteren de bevolkingsverschuiving. Over de hele wereld vindt er een enorme groei plaats van het aantal mensen dat in steden woont. De betere woonomstandigheden en de groeiende, kansrijke arbeidsmarkt in stedelijke gebieden, bovenop de duidelijk herkenbare trend waarbij jonge mensen wegtrekken uit landelijke gebieden, leiden tot een van de meest dramatische verschuivingen in de verdeling van de bevolking die de wereld ooit gezien heeft.
Waar slechts zo’n 50 jaar geleden, in 1950, ongeveer 30% van de wereldbevolking in steden te vinden was, is dit nummer in recentere jaren gestegen tot ruim 54% vorig jaar. Voorspellingen plaatsen dit percentage zo hoog als een verbijsterende 60% in 2030 (WHO, 2016).
(BIJ) EFFECTEN
De globalisering en toenemende verbondenheid van de wereld hebben deze verstedelijking meegebracht als een van zijn voornaamste bijeffecten en symptomen tegelijkertijd – wat een enorme uitdaging vormt voor overheidsinstanties over de hele wereld.
Met deze toename in de stedelijke bevolking worden lokale overheden ook geconfronteerd met een toename in een grote hoeveelheid andere – ongewenste! – gebieden: een toename in schadelijke uitstoten, waaronder dat van het gevreesde CO2 niveau; een toename in misdaad en illegale activiteiten; en een veel grotere vraag voor schaarse bronnen zoals energie en water, plaatsen een enorme druk op de openbare voorzieningen – die vaak niet in staat zijn om te voldoen aan deze snel groeiende vraag.
Terwijl deze negatieve gevolgen verminderd moeten worden, moet tegelijkertijd ook in de behoeften van de groeiende stedelijke bevolking worden voldaan. Deze behoeften omvatten onder meer huisvesting, infrastructuur, transport, energie, werk, educatie en gezondheidszorg, om maar een paar te noemen. Dit vereist een strenge, geïntegreerde aanpak van de stedelijke ontwikkeling.
Zoals John Wilmoth, de directeur van de bevolkingsafdelingen bij de UN, het verwoordde: “Het besturen van stedelijke gebieden is een van de meest belangrijke ontwikkelingsuitdagingen van de 21e eeuw geworden. Ons succes of falen in het bouwen van duurzame steden zal een belangrijke factor zijn die bepaalt wat het succes van de UN ontwikkelingsagenda na 2015 zal zijn.” (UN, 2014).
DUURZAME STEDEN
Alle uitdagingen en mogelijkheden die hierboven genoemd worden bieden een unieke kans. Als dit goed begeleid wordt, zullen steden cruciaal zijn in de economische groei en doorslaggevend in het verhogen van de leefomstandigheden van de bevolking; door het bieden van toegang tot diensten zoals gezondheidszorg, de arbeidsmarkt en educatie (UN, 2014).
Met de huidige technologieën en kennis zijn we in staat om manieren te vinden waarop we zulke agglomeraties minder schadelijk kunnen maken voor de omgeving – en veel duurzamer en effectiever: een trend die geleid wordt door slimme stad initiatieven. Over de hele wereld besteden overheden tijd en hulpbronnen aan de integratie van ICT en IoT oplossingen in hun dagelijkse werkzaamheden. Hiermee hopen ze meer en meer manieren te vinden waarmee ze zowel de stad kunnen besturen als de levens te verbeteren van de mensen die erin wonen.
HOE DEFINIEER JE EEN SLIMME STAD, EEN SMART CITY?
Door gebruik te maken van alle cruciale systemen die het zenuwcentrum van een stad vormen – zoals de overheidsafdelingen zelf, maar ook systemen die informatie geven over infrastructuur, transport, ziekenhuizen, energie, water en afvalverwerking, toezicht, scholen en andere gemeenschapsdiensten – en al deze data te verzamelen, analyseren en delen, wordt een belangrijke eerste stap gezet om een echte slimme stad te worden.
De enorme hoeveelheid data (‘Big Data’) dat hieruit voort zal komen, zal de ontwikkeling van de stad verder helpen: de input van sensors, smart devices en andere systemen zullen publieke diensten verbeteren en ervoor zorgen dat waardevolle, schaarse bronnen op de meest effectieve manier gebruikt worden.
Steden die (bereid zijn om) stappen zetten naar het gebruik van Big Data, die binnenkomt via verschillende bronnen van door de hele stad, met als enige doel om kennis te vergroten en een feedback-loop te maken, zijn goed onderweg om de titel ‘slimme stad’ te verdienen.
SMART CITY: ALLEEN TECHNOLOGIE?
Wanneer je naar het nieuws luistert, een Hollywood-film kijkt, of weer een Smart City artikel leest die een futuristische stad schetst, gebouwd op een ruggengraat van technologie en verbondenheid, wordt vaak de assumptie gemaakt dat een slimme stad een stad is die enkel innoveert vanuit een technologisch perspectief. Vaak blijkt het tegenovergestelde echter waar te zijn.
Natuurlijk, de technologische ontwikkeling is een cruciale factor; vooral dankzij de capaciteit die dit biedt voor het ontvangen, opslaan, verwerken, analyseren en/of gebruiken van data in een betekenisvolle manier. Echter wordt vaak gepleit dat men verder moet kijken, verder dan het pure technische – naar andere gebieden die een stad duurzaam (en daarmee, slim) maken.
Neem dit voorbeeld. Volgens de Indische overheid (2015) is een slimme stad niet enkel een stad die focust op het stroomlijnen van zijn systemen en deze met elkaar ‘te laten praten’. Het is ook een stad die gemixt landgebruik promoot en die met opzet ruimte laat in de plannen voor bepaalde gebieden, wat het toestaat om gebruikt te worden op een manier die het meeste voordeel oplevert voor de wijdere omgeving. Dit omvat ook de ontwikkeling van open ruimtes – zoals parken, speeltuinen en andere recreatiegebieden – om een gezonde eco-balans te creëren.
Het is ook een stad die woonmogelijkheden vergroot voor al zijn inwoners. En een stad die leefbaar wil zijn: met minder verkeersinfarcten, minder vervuiling en een voorzichtig en duurzaam gebruik van bronnen. Een stad die een bloeiende lokale economie nastreeft; en die de nadruk legt op sociale interacties en veiligheid. Daarnaast is het een stad die ook denkt aan voetgangers, hardlopers en fietsers; naast het bijhouden van een goed georganiseerd openbaar vervoer netwerk.
Het is een stad die zijn bestuur transparant en verantwoordelijk maakt en diensten aan zijn inwoners verleent, hoe en wanneer zij het nodig hebben. Het vraagt – en krijgt – feedback over de kwaliteit van zijn dienstverlening en zijn programma’s. Het is een stad die een ware, eerlijke identiteit heeft, die focust op wat het is dat zijn inwoners het beste doen en het meest waarderen. En, tenslotte, het is een stad die Smart Solutions toepast hoe en waar het passend lijkt – om de kwaliteit van leven verder te bevorderen (Indische regering, 2015).
SMART SOLUTIONS
Smart Solutions zijn het uithangbord van een slimme stad. En met een goede reden: dit zijn de vernuftige uitvindingen die echt het ‘slimme’ in stad plaatsen. Zowel ondernemers als grote bedrijven hebben geprobeerd om nieuwe manieren te verzinnen waarop IoT in het dagelijkse leven geïmplementeerd kan worden, met veel succes. Er zijn veel te veel voorbeelden van zulke innovatieve, slimme ideeën – die gevonden kunnen worden door simpelweg ‘smart solutions’ in te typen op Google.
Echter, om dit inzichtelijker te maken, kunnen deze Smart Solutions in een aantal categorieën verdeeld worden: dit zijn E-bestuur en inwonersdiensten; afvalverwerking; water management; energie management; stedelijke bereikbaarheid en overig (waaronder onderwijs, skill management en gezondheidszorg). Elke slimme stad gebruikt ideeën uit elk van deze categorieën – echter doen niet alle steden dit op dezelfde manier; wat in de volgende voorbeelden toegelicht zal worden.
SMART CITY VOORBEELD: SINGAPORE
Singapore is een stad die regelmatig geroemd wordt als de nummer 1 slimme stad in de wereld. Of, zoals minister-president Lee Hsien Loong het uitlegt, de nummer 1 ‘Smart State’ in de wereld. Singapore experimenteert uitgebreid met het gebruik van sensoren en camera’s op straat om alles in de gaten te houden – van verkeer tot aan de netheid van de straten.
Mensen die een sigaret opsteken waar dit niet is toegestaan, of die afval op straat gooien, kunnen er direct uitgepikt en vervolgens aangepakt worden. Deze nadruk op E-bestuur en inwonersdiensten maken het een van de veiligste steden ter wereld – en de schoonste!
Singapore stopt daar niet: recente uitbreidingen omvatten onder meer Smart Solutions om de stedelijke bereikbaarheid te verbeteren. Oplossingen zoals slimme verkeerslichten, parkeerplekken, filemelders en -voorspellers en wegsensoren hebben een autoritje door deze Aziatische hoofdstad vergemakkelijkt.
Aangezien deze kleine eilandstaat een van de meest dichtbevolkte gebieden op aarde is, is effectief gebruik van energie en water cruciaal. Hiervoor gebruiken ze een slim energienetwerk, evenals een groot aantal slimme meters – en wordt er een constante focus gelegd op duurzame energiebronnen, om zich ervan te verzekeren dat toekomstige generaties ook toegang to energie en schoon water zullen hebben.
SMART CITY VOORBEELD: OSLO
Een ander, minder vaak genoemd, voorbeeld van een ontwikkelende Smart City is de Noorweegse hoofdstad Oslo. Deze Scandinavische stad heeft zich vooral verdiept in het gebruik van energiebronnen en het korte metten maken met vervuiling. Door de inzet van informatietechnologie hopen ze om hun energieverbruik significant te verminderen en een halt toe te roepen aan de uitstoot van broeikasgassen. Met ambitieuze doelstellingen: ze hopen in 2020 hun uitstoot van broeikasgassen met de helft verminderd te hebben; en rond 2030 hopen ze 95% klimaatneutraal te zijn (Klimaatbudget Noorwegen, 2016).
De middelen die ze hiervoor gebruiken? Onder andere wegsensoren en slimme verkeerslichten, net zoals slimme parkeerplekken (inclusief een app) en filevoorspellers (die werken met nummerplaatherkenning). Daarnaast gebruikt de stad slimme straatverlichting, wat een enorme energiebesparing oplevert – en daarbovenop bestrijden ze actief schadelijke uitstoot door het planten van meer bomen.
Of, beter gezegd: door meer CityTrees te planten. Dit initiatief gebruikt IoT om de luchtkwaliteit te verbeteren met bio-engineered verticale borden, die tot vier meter hoog kunnen zijn en dienstdoen als ‘luchtverfrissers’.
Eén zo’n bord staat gelijk aan 275 bomen – maar neemt 99% minder ruimte in beslag. De mos op het bord eet letterlijk luchtvervuiling, volgens een van de ontwerpers. Het is verbonden met het netwerk en laat de engineers weten wanneer het tijd is voor onderhoud. Een leuke extra is dat de CityTree digitale content kan vertonen, net zoals op een billboard – en daarnaast ook dienst doet als een Wi-Fi hotspot en een e-bike oplaadstation (Green City Solutions, 2017).
SMART CITY: CONCLUSIE
Door enkel naar deze twee voorbeelden te kijken – Singapore en Oslo – wordt al snel duidelijk dat zelfs twee bekende en breed erkende slimme steden kunnen verschillen in hun interpretatie van het concept. Op dezelfde manier zal je er een harde kluif aan hebben om twee slimme steden te vinden die exact hetzelfde doen. Iedere stad heeft zijn eigen interpretatie van de betekenis; en heeft daarnaast een eigen focus, die vrij simpel teruggeleid kan worden naar de geschiedenis van de stad in kwestie.
Oslo, als de hoofdstad van een van de welvarendste en ‘gelukkigste’ landen in de wereld, focust met name op het ‘groen zijn’ en duurzaamheid. Het wil voor de omgeving zorgen – en, logischerwijs, focussen hun meeste activiteiten zich hierop. Daar staat Singapore tegenover, een Aziatisch land dat altijd moeite heeft gehad met zijn buitenproportioneel grote aantal inwoners die constant in beweging zijn. Daardoor ligt hun focus meer op het optimaliseren van de infrastructuur, terwijl de boel tegelijkertijd ‘schoon’ blijft – een andere beruchte valkuil voor Aziatische steden, die overbevolkt zijn en zich niet direct druk maken om zorgvuldige afvalverwerking.
Geen twee slimme steden zijn hetzelfde. Ook zullen geen enkele twee overheden het met elkaar eens zijn als het aankomt op de exacte betekenis en implementatie hiervan. Wat ertoe doet, is dat elke stad goed kijkt naar zijn geschiedenis, cultuur en de exacte die het meest waardevol zijn voor zijn inwoners – en daarmee beginnen. Alleen dan zal een duurzame Smart City opgebouwd worden, die zijn identiteit respecteert en eer aandoet; terwijl het beter zijn constant groeiende bevolking kan bedienen.
