Blockchain wordt vaak gezien als het minder bekende zusje van Bitcoin. Geheel onterecht: zonder blockchain zou er immers geen – of een heel andere vorm – van Bitcoin zijn. Dat, terwijl blockchain zoveel meer is dan alleen cryptocurrencies. Wat is Blockchain?
Om de werking van het concept ‘blockchain’ toe te lichten, kan je het beste de vergelijking trekken naar een programma waar we allemaal wel bekend mee zijn: Excel, of zijn Apple-collega Numbers.
Dergelijke programma’s zijn zogenaamde spreadsheets. Enorme hoeveelheden data kunnen ingevoerd worden, waarbij de columns vaste variabelen aangeven en elk van de rijen een nieuwe entry is. Deze nieuwe rijen worden over tijd toegevoegd, waardoor trends en overzichten zichtbaar worden.
Dergelijke databases liggen aan de grondslag van veel van onze belangrijkste bedrijven. Niet alleen banken houden zo hun saldi en transacties bij, maar ook identiteitsgegevens en inwonerdata worden zo door de overheid verwerkt. Medische dossiers en huizengegevens staan eveneens in dergelijke bestanden, net zoals bedrijfsgegevens van de Kamer van Koophandel. Elke nieuwe regel die in zo’n spreadsheet wordt toegevoegd, wordt bijgehouden en gecontroleerd door een daartoe aangewezen instantie.
Ook kunnen er in een dergelijke spreadsheet aritmetische functies uitgevoerd worden. Bepaalde rijen kunnen opgeteld worden, als een ‘subset’ van de bestaande gegevens: als een entry voldoet aan bepaalde voorwaarden, kan het programma beseffen dat er een bepaalde handeling aan verbonden moet worden. Het kan gemarkeerd worden, ter indicatie dat het afwijkt van wat verwacht wordt; of er kan op input gesorteerd worden, waarbij alleen data met kenmerk X zichtbaar blijven. Dit is voor al de eerdergenoemde instanties erg handig, aangezien het hun werkzaamheden flink vergemakkelijkt.
Het gebruik van dergelijke functies zal niets nieuws zijn: de meesten van ons hebben wel eens gewerkt in Excel of Numbers, hier bestanden of databases in aangelegd en de befaamde ‘SUM’, ‘IF’ en ‘AVERAGE’ functies aan verbonden. Dit bestand kan later doorgestuurd worden naar collega’s of bekenden, die dit vervolgens kunnen controleren en desgewenst ook hun gegevens eraan toe kunnen voegen.
Op deze manier worden dergelijke spreadsheetprogramma’s gebruikt voor eindeloze toepassingen: individuele of collectieve uitgave-overzichten. Toewijzing van budgetten binnen afdelingen van bedrijven. Het kasboek van de lokale zwemvereniging. Het inwonerbestand van de gemeente. Ledenoverzicht van de voetbalclub. Toe te wijzen toeslagen van de Belastingdienst. Cijferlijsten van middelbare scholieren. Overzichten van goederen. Patiëntengegevens van een ziekenhuis. Het kan allemaal in een dergelijk programma vastgelegd worden.
Wat is Blockchain?
Eigenlijk werkt blockchain op dezelfde manier als deze programma’s. De basis is hetzelfde: een bestand dat opgemaakt is uit verschillende kolommen die de variabelen weergeven – met heel veel rijen eronder, die de data vertegenwoordigen. Steeds weer kunnen nieuwe rijen toegevoegd worden om nieuwe data aan het geheel toe te voegen. Het bestand is zo constant onderhevig aan updates, die ook door anderen toegevoegd kunnen worden.
Een verschil met programma’s zoals Excel en Numbers wordt hier al wel duidelijk: waar deze gemaakt worden door een gebruiker, die in principe ‘eigenaar’ blijft tot hij het deelt – op welk moment de nieuwe bewerker tijdelijk ‘eigenaar’ wordt -, is geen enkele blockchain-gebruiker eigenaar van het complete werk aan verzamelde informatie en data.
Ook is het onmogelijk voor een enkele gebruiker om dit werk zonder medewerking van andere gebruikers aan te passen, te verwijderen of op andere wijze te beïnvloeden. Bij Excel en Numbers kan een kwaadwillende gebruiker besluiten data te vervangen of verwijderen. Het kan lastig zijn om dit te achterhalen – zeker als het bestand al de ‘laatst bewerkte’ versie is geweest en dus als ‘master copy’ geaccepteerd is door de groep gebruikers.
Blockchain daarentegen is verbonden met het internet en heeft geen gecentraliseerde autoriteit. Het functioneert op verschillende ‘nodes’, oftewel systemen van verschillende gebruikers, die over de hele wereld verspreid kunnen zijn.
Stel je dit voor als een Excel-bestand wat niet alleen op jouw computer openstaat, maar ook bij iemand in Engeland, iemand in Griekenland, iemand in Brazilië, iemand in Nieuw-Zeeland en iemand in Kenia. Real-time zou er dan op elk van jullie computers weergegeven worden wat de laatste versie van het bestand is: nieuwe toevoegingen veranderen ook direct mee op jouw scherm, en – na jouw goedkeuring – worden deze ook in real-time toegevoegd aan het bestand.
Gebruikers van bijvoorbeeld Google Drive zullen al bekend zijn met een lijst die centraal geüpdatet worden. Een cruciaal verschil is echter dat bij blockchain enkel nieuwe entries, onderaan de lijst, toegevoegd kunnen worden – en dat deze goedgekeurd moeten worden door het gehele netwerk voor er weer een nieuwe entry toegevoegd kan worden door iemand anders.
De database aan informatie binnen een blockchain is dus wijdverspreid – en, in de afwezigheid van een ‘master copy’, wordt er pas een nieuwe stuk data gepubliceerd als de individuele gebruikers onafhankelijk van elkaar dezelfde nieuwe data toevoegen, bewerken of goedkeuren.
Dit vergroot de betrouwbaarheid van de data enorm: er worden steeds kleine stukjes data toegevoegd aan de database, die pas na onderlinge uitwisseling, distributie en goedkeuring definitief gemaakt worden. Hierdoor kan geen enkele individuele gebruiker de data beïnvloeden.
Een andere benadering om Blockchain uit te leggen is een vergelijking met Wikipedia, kijk daarvoor op onze kennisbank .
BLOCKCHAIN VS. EXCEL
Laat mij duidelijk zijn: je doet blockchain dusdanig tekort als je het enkel de functies en eigenschappen van een Excel of Numbers toekent. Het is dus ook niet mijn punt om te beweren dat het identieke programma’s zijn. Blockchain kan en doet veel meer dan het bijhouden van een overzichtelijke lijst: als is het alleen maar door de gecompliceerde beveiliging – waardoor aanpassingen aan eerdere entries in de lijst onmogelijk zijn – en de kracht van het collectief in het bewaren en bewaken van belangrijke gegevens.
Het feit dat verschillende banken, het Kadaster, de Belastingdienst en de Kamer van Koophandel er in Nederland al actief mee aan de slag zijn, bewijst nogmaals de veelzijdigheid van blockchain.
Ieder bedrijf dat te maken heeft met enorme hoeveelheden data die achteraf niet gewijzigd mogen worden, en waar meerdere gebruikers hun goedkeuring op moeten geven, kan blockchain integreren in zijn werkzaamheden voor meer integriteit en een hogere betrouwbaarheid. Als gevolg hiervan zullen de toepassingen alleen maar groeien.
